Cis 'Fastigiata' swą smukłą i zwartą sylwetką oraz ciemnozielonym kolorem potrafi się wyróżnić nawet na rabacie skomponowanej z samych iglaków.
Wygląd
Liczne, sztywne gałęzie cisa 'Fastigata' układają się pionowo, roślina nie rozrasta się więc intensywnie na boki. Taki wyprostowany pokrój utrzymuje bez większych zabiegów formujących.
Kształt krzewu zakłócić może jedynie zalegający, ciężki i mokry śnieg – wyginający gałęzie. By temu zaradzić, należy niezbyt ciasno owinąć jesienią roślinę zieloną stalową siatką, np. taką jaką stosuje się na krety. Roślina w ciągu 1 – 2 lat całkowicie zarośnie siatkę, która zabezpieczy ją przed wyłamywaniem gałęzi.
Z wiekiem kształt z wąsko- staje się w szeroko-kolumnowy, roślina powoli, lecz sukcesywnie przybiera w obwodzie - szczególnie w górnej części.
Jest to wolno rosnące drzewo - jego roczny przyrost to ok. 10cm, po upływie 10 lat roślina osiąga zaledwie ok. 1,5m wysokości i 40cm średnicy.
Miękkie igły cisa pospolitego 'Fastigiata' charakteryzują się ciemnozielonym, wręcz czarnozielonym zabarwieniem.
Od początku września na tle ciemnych igieł odznaczają się czerwone osnówki owoców.
Stanowisko i uprawa
Cisy dobrze adaptują się do warunków panujących w większości ogrodów i bez trudu znoszą zanieczyszczone miejskie powietrze.
Najlepiej rosną na glebie bogatej w wapń (zasadowej), żyznej, próchniczej, przepuszczalnej i stale wilgotnej. Drzewa te jak większość roślin nie lubią skrajności, choć gorzej radzą sobie ze stagnującą wodą, niż okresowym przesuszaniem podłoża.
Odpowiada im wysoka wilgotność powietrza - warto je sadzić w bliskim sąsiedztwie zbiorników wodnych.
Preferują półcień, ale znoszą także całkowite zacienienie. Przy odrobinie pomocy - czyli obfitszym podlewaniu - mogą rosnąć również na słonecznym stanowisku.
Rośliny posadzone w pełnym słońcu i jałowej glebie wymagają częstego zraszania w porannych lub wieczornych godzinach, a w pierwszych latach uprawy osłaniania zimą przed mrozem. Rośliny posadzone w trudnych warunkach będą podatne na atak chorób i szkodników.
W uprawie kluczowe jest kilka pierwszych lat (5-7), gdyż młode rośliny gorzej radzą sobie z niskimi temperaturami, suszami czy chorobami. Dlatego warto nowym roślinom na starcie zapewnić żyzną ziemię kompostową (patrz sadzenie) oraz regularnie podlewać, gdy nie pada przez dłuższy okres czasu. W późniejszych latach są to niewymagające i wdzięczne rośliny, o które nie trzeba się troszczyć.
Cisy - jako jedyne wśród roślin iglastych - można intensywnie ciąć, a nawet odmładzać, gdy zostaną uszkodzone przez mróz lub naszego psa.
Cisy pospolite są dość mrozoodporne, powinno się je jednak sadzić na stanowiskach osłoniętych od wiatru. Mogą sobie nie poradzić w najzimniejszych regionach kraju. Alternatywą na zimne stanowiska może być cis pośredni 'Viridis', który jest bardzo podobny do 'Fastigiaty', a lepiej zimuje.
O cisach - i wszystkich zimozielonych roślinach - szczególnie należy pamiętać zimą, gdyż narażone są one na zjawisko suszy fizjologicznej. Jeśli chcemy, by nasze drzewko lepiej przetrwało ten okres, w słoneczne, mroźne dni okrywajmy je agrowłókniną, a w dłuższych okresach odwilży przy bezśnieżnej pogodzie pamiętajmy o podlewaniu.
Zastosowanie
Cis 'Fastigata' jest rośliną o wszechstronnym zastosowaniu - może być sadzony jako soliter, gęsty żywopłoty lub stosowany do tworzenia tzw. "wykrzykników" ogrodowych.
Ciemnozielony kolor igieł ładnie będzie się komponował z kolorowymi krzewami na rabacie, może stanowić także całoroczne tło dla innych roślin. W kompozycji - ostrą wyprostowaną sylwetkę cisa - można złagodzić miękką trawą ozdobną np. miskantem chińskim 'Adago'. By urozmaicić kolorystykę rabaty, dodajmy silnie kontrastującego srebrno-zielonego świerka Brewera lub świerka kłującego 'Glauca Globosa' oraz pięknie wybarwiającego się jesienią - berberysa Thunberga 'Green Carpet'.
Atrakcyjnym uzupełnieniem rabat złożonych w większości z roślin iglasty są tulipany - posadzone w przestrzeniach między krzewami.
Do tulipanów można dosadzić bergenie, serduszkę, tojeść kropkowaną, czosnki ozdobne i zimowity jesienne. Są to kolorowe rośliny, które nie przytłoczą rabaty z drzew i krzewów ozdobnych a jedynie ją urozmaicą, jednocześnie nie wymagają intensywnej pielęgnacji właściciela ogrodu.
Uwaga!
Pojawiające się jesienią dekoracyjne owoce są częściowo jadalne i częściowo trujące: czerwona zewnętrzna osnówka jest jadalna i wabi do ogrodu ptaki, natomiast pestka jest trująca. Dlatego warto zastanowić się przed wyborem odmiany, zwłaszcza jeśli z ogrodu będą korzystały dzieci, których do skosztowania może skusić apetyczny kolor owoców.
Warto wiedzieć
Uprawa cisów - tak jak innych roślin zimozielonych - jest trudna, gdy z ogrodu korzystają zwierzęta domowe - ich mocz wypala dziury, których rośliny praktycznie nie są w stanie zregenerować i trzeba je mocno przyciąć.
Dlatego nie sadźmy roślin zimozielonych w miejscach, do których zwierzęta mają łatwy dostęp - na brzegu rabaty czy wzdłuż ścieżek, szczególnie na rogach. Wybierajmy dla nich raczej tyły lub środek klombu i podsadzajmy innymi roślinami, np. kłującymi berberysami.